18 lip 2017
Wyjątkowa rozszerzalność wody cz. 1
Zdawać by się mogło, że woda, jak wiele innych ciał w naturę, w miarę oziębiania będzie się stale kurczyć. Okazuje się jednak, że podczas ostygania woda w pewnych granicach temperatur zajmuje stanowisko zgoła wyjątkowe W porównaniu z całym szeregiem ciał innych. Doświadczenie, niżej podane, pozwoli nam poznać tę jej własność. Wyobraźmy sobie naczynie szklane w […]
18 lip 2017
Zmiana ciężaru właściwego ciał pod wpływem ciepła cz. 2
Wnosimy więc, że ciężar właściwy ciał zmienia się razem z ich temperaturą: maleje, gdy ona wrasta i powiększa się, kiedy ta się obniża. Szczególnie wyraźnie występuje ta zmiana ciężaru właściwego u gazów. Dla przekonania się o tej zmienności ciężaru właściwego, wywołanej zniżką lub zwyżką temperatury, zróbmy następujące bardzo proste doświadczenie. Bierzemy pustą suchą kolbę o […]
18 lip 2017
Zmiana ciężaru właściwego ciał pod wpływem ciepła cz. 1
Mówiliśmy o tym, że ciężarem właściwym ciała nazywamy ciężar jednostki jego objętości tj. i cm2. A więc dla określenia ciężaru właściwego jakiegokolwiek ciała trzeba jego ciężar w gramach podzielić przez liczbę centymetrów sześciennych jego objętości. Iloraz z takiego podzielenia wskaże nam ciężar właściwy ciała. W tym działaniu dzielną jest ciężar całkowity, dzielnikiem – objętość, ilorazem […]
18 lip 2017
Sporządzenie skali cz. 4
Stopnie poniżej zera oznaczamy znakiem minus (licząc je w kierunku z góry na dół) dla odróżnienia od takich samych liczb powyżej zera (tak zwanych stopni ciepła) i nazywamy je stopniami mrozu lub zimna, albo najwłaściwiej stopniami poniżej zera. Dla zaznaczenia, że dana liczba wyraża ilość stopni, stawiamy przy niej u góry małe zero, a obok […]
18 lip 2017
Sporządzenie skali cz. 3
W naukowych badaniach zwykle jest używany termometr Celsjusza, a w życiu codziennym, np. u nas, przeważnie termometr Roaumura. Z poprzedniego widać, że stopnie Roaumura i Celsjusza nie są jednakowo wielkie, mianowicie, pierwsze większe od drugich. Skoro 80 stopni Roaumura odpowiada 100 stopniom Celsjusza, to jednemu stopniowi Roaumura odpowiada czyli 4 stopni Celsjusza i odwrotnie, jeden […]
18 lip 2017
Sporządzenie skali cz. 2
Miejsce, gdzie się w tym wypadku zatrzymała rtęć w rurce termometru, zaznaczamy kreską; jest to jeden z tak zwanych stałych punktów podziałki albo skali termometrycznej. Gdybyśmy teraz termometr umieścili w parze wody wrzącej tak to objętość rtęci zaczęłaby się powiększać i słupek jej szedłby szybko do góry, ale też wkrótce zatrzymałby się i, pomimo dalszego […]
18 lip 2017
Sporządzenie skali cz. 1
Po zalutowaniu rurki musimy zająć się sporządzeniem podziałki, która dopiero umożliwi nam wyznaczanie temperatur. Termometr bez podziałki zdałby się nam tylko dla stwierdzenia wzrastania temperatury lub jej opadania, nie moglibyśmy jednak nigdy powiedzieć, ilu tak zwanym stopniom ona odpowiadać może. Zanim jednak przystąpimy do rozważenia sposobu sporządzania właściwej skali termometrycznej, zróbmy dwa następujące doświadczenia. Nasz […]
18 lip 2017
Sporządzenie termometru
W rurkach, widzimy u góry zaokrąglony lejek, który z początku częściowo wypełniamy np. rtęcią. Zdawałoby się, iż powinna ona od razu przelać się do dolnego zbiornika, wypełniając go całkowicie; jednak stoi temu na przeszkodzie zbyt wąski kanał, łączący lejek z kuleczką lub banieczką u dołu. W rurce i w ogóle w całym termometrze jest jeszcze […]
18 lip 2017
Termometr cz. 2
A więc, jak dla określania ciężarów ciał nie wystarczy je brać do ręki i oceniać ich wielkość według wysiłku naszych mięśni, ale niezbędnym jest w takich razach uciec się do pomocy przyrządu, zwanego wagą, tak samo i przy wyznaczaniu temperatury potrzebnym i niezastąpionym okazuje się termometr, który już nie narazi nas na takie nieporozumienia, o […]
18 lip 2017
Termometr cz. 1
Termometr, jak wiemy z życia codziennego, służy nam do wyznaczania stopnia ogrzania ciała albo temperatury. Czy jednak nie dałoby się obejść i bez niego? Wszak czujemy doskonale i bez termometru, kiedy na dworze lub w pokoju jest ciepło lub zimno, kiedy piec w pokoju jest mniej lub więcej napalony. Ale oto dwóch ludzi, znajdujących się […]