Zmiana ciężaru właściwego ciał pod wpływem ciepła cz. 1

Mówiliśmy o tym, że ciężarem właściwym ciała nazywamy ciężar jednostki jego objętości tj. i cm2. A więc dla określenia ciężaru właściwego jakiegokolwiek ciała trzeba jego ciężar w gramach podzielić przez liczbę centymetrów sześciennych jego objętości. Iloraz z takiego podzielenia wskaże nam ciężar właściwy ciała. W tym działaniu dzielną jest ciężar całkowity, dzielnikiem – objętość, ilorazem – ciężar właściwy. Z arytmetyki wiemy, że iloraz zmniejszy się, gdy dzielnik wzrośnie przy tej samej dzielnej, i odwrotnie, nastąpi powiększenie ilorazu, gdy zmaleje dzielnik, a dzielna znowuż pozostanie niezmienioną.

Właśnie te zależności przydadzą się nam i nastręczą ciekawe wnioski, gdy zastosujemy je do rozszerzania się ciał pod wpływem ogrzewania.

Gdy ogrzejemy kawałek żelaza, ciężar jego całkowity pozostanie bez zmiany, ale objętość, jak wiemy, ulegnie powiększeniu. A więc ciężar właściwy, jako iloraz z ciężaru całkowitego przez objętość, musi też ulec zmianie. Ciężar właściwy zmniejszyć się musi, ponieważ dla jego otrzymania dzielić trzeba tę samą, co i dawniej, dzielną (ciężar całkowity) przez powiększony obecnie dzielnik (zwiększoną wskutek ogrzania objętość). Przy oziębianiu, naturalnie, wynik będzie wręcz przeciwny: dzielnik maleje (objętość się kurczy), dzielna (ciężar całkowity) pozostaje bez zmiany, wobec tego iloraz, t. j. ciężar właściwy, odpowiednio wzrasta.