Ciepło - Archiwum
11 cze 2017
Rozszerzanie się gazów cz. 1
Dla przekonania siÄ™, czy, i w jakim stopniu, zmienia siÄ™ objÄ™tość gazów pod wpÅ‚ywem ciepÅ‚a, spróbujmy zrobić nastÄ™pujÄ…ce proste doÅ›wiadczenie. Mianowicie, weźmy kolbkÄ™ (okoÅ‚o 500 cm.) i zatknijmy jÄ… korkiem, zaopatrzonym w przechodzÄ…cÄ… przezeÅ„ rurkÄ™. W danej chwili kolbka i rurka zawierajÄ… tylko powietrze. GdybyÅ›my ogrzali tÄ™ kolbkÄ™, to jednak zwiÄ™kszenia objÄ™toÅ›ci, zawartego w niej […]
11 cze 2017
Rozszerzanie siÄ™ naczynia cz. 2
Otóż sÅ‚upek przy zanurzaniu kolbki do wody najpierw opada na dół, a potem dopiero zaczyna siÄ™ szybko wznosić ku górze. Na cóż to wskazuje? W chwili zanurzenia najprzód ogrzewa siÄ™ tylko naczynie, bo ono pierwsze bierze ciepÅ‚o z wody i przez to powiÄ™ksza swojÄ… objÄ™tość wtedy, gdy ciecz nie zdążyÅ‚a siÄ™ jeszcze ogrzać, a wiÄ™c […]
11 cze 2017
Rozszerzanie siÄ™ naczynia cz. 1
Gdy, przerabiajÄ…c podobne doÅ›wiadczenia, bÄ™dziemy obserwowali podnoszenie siÄ™ sÅ‚upka cieczy wypeÅ‚niajÄ…cej kolbkÄ™, to nie powinniÅ›my zapominać o tern, że tu przecież rozszerza siÄ™ nie tylko ciecz, lecz także i samo naczynie, tj. kolbka (szkÅ‚o), w której pÅ‚yn siÄ™ znajduje. Dlaczegóż jednak, pomimo, że naczynie wskutek ogrzewania staje siÄ™ wiÄ™ksze (bo siÄ™ rozszerza), dla cieczy to […]
11 cze 2017
Rozszerzalność a siła
W piecach i paleniskach rusztom, drzwiczkom i innym częściom metalowym powinna być zapewniona swoboda rozszerzania siÄ™, bo inaczej albo same siÄ™ pognÄ…, albo wywoÅ‚ajÄ… pÄ™kniÄ™cia w murach, w których sÄ… osadzone, ponieważ części te przez rozszerzanie siÄ™, lub kurczenie, pokonać by mogÅ‚y olbrzymi nawet opór. Na rysunku widzimy przyrzÄ…d, który pozwala przekonać siÄ™ o tej […]
11 cze 2017
Rozszerzanie się ciał stałych cz. 4
Jednakże dlatego, żeby stwierdzić rozszerzanie siÄ™ ciaÅ‚, niekoniecznie musimy poprzestawać na doÅ›wiadczeniach podobnych do wyżej wskazanych. Wiele przykÅ‚adów, zaobserwowanych w życiu codziennym, może nas również o tym samem przekonać. W jaki sposób kowal nasadza żelaznÄ… obrÄ™cz na koÅ‚o? czy tylko przybija gwoździami? A jednak obrÄ™cz bardzo mocno na kole siÄ™ trzyma. Najprzód obrÄ™cz (o Å›rednicy […]
11 cze 2017
Rozszerzanie się ciał stałych cz. 3
PozostawiajÄ…c kulÄ™ na jakiÅ› czas w pierÅ›cieniu, przekonamy siÄ™, że, gdy ostygnie, a wiÄ™c skurczy siÄ™, to swobodnie przez pierÅ›cieÅ„ przeleci i zawiÅ›nie na Å‚aÅ„cuszku. PierÅ›cieÅ„, bÄ™dÄ…cy czasowo w zetkniÄ™ciu z kulÄ…, także siÄ™ rozgrzaÅ‚, co wpÅ‚ynęło na jego powiÄ™kszenie, a wiÄ™c tym bardziej uÅ‚atwiÅ‚o ostygajÄ…cej i kurczÄ…cej siÄ™ kuli przejÅ›cie przez otwór. Czyby jednak […]
11 cze 2017
Rozszerzanie się ciał stałych cz. 2
ZamieniajÄ…c sztabkÄ™ żelaznÄ…, poprzednio używanÄ…, na mosiężnÄ…, i, zwracajÄ…c pilnÄ… uwagÄ™ na wielkość odchylenia wskazówki na tle podstawionego papieru, doszlibyÅ›my do przekonania, że sztabka mosiężna tej samej dÅ‚ugoÅ›ci i gruboÅ›ci oraz ogrzewana przez ten sam przeciÄ…g czasu wydÅ‚uża siÄ™ bardziej od żelaznej. RobiÄ…c inne podobne doÅ›wiadczenia, dowiedzielibyÅ›my siÄ™, że różne metale rozmaicie siÄ™ wydÅ‚użajÄ… a […]
11 cze 2017
Rozszerzanie się ciał stałych cz. 1
Oprzyjmy sztabkÄ™ metalowÄ… dÅ‚ugoÅ›ci co najmniej 30 cm., na dwóch sÅ‚upach drewnianych, przy czym jeden jej koniec przyciÅ›nijmy ciężarkiem, pod drugi zaÅ› podłóżmy w poprzek dużą igÅ‚Ä™, uchem ku przodowi zwróconÄ…. GdybyÅ›my teraz przesunÄ™li sztabkÄ™ po igle, to igÅ‚a, popychana z góry przez sztabkÄ™, zaczęłaby siÄ™ w kółko obracać. Ale przy powolnym ruchu sztabki i […]