Cel wychowania cz. 8

Jeżeli wychowaniem nazywać będziemy, jak to jest ogólnie przyjęte, tylko świadome oddziaływanie dorosłych na dzieci celem przygotowania ich do samodzielnego życia, jeżeli uwzględnimy, że na rozwój dzieci oprócz bezpośredniego wpływu wychowawców działa bardzo wiele czynników przypadkowych w pierwszym rzędzie zaś czynności ich ludzkiego otoczenia nie zmierzające rozmyślnie do oddziaływania na nie, to będziemy musieli przyznać słuszność twierdzeniu, że złe wychowanie jest gorsze niż żadne, o ile w otoczeniu dziecka niema wyraźnej przewagi złych wpływów nad dobrymi. W otoczeniu moralnie i psychicznie zdrowym względnie lepiej jest pozostawiać dzieci samym sobie niż oddawać je pod kierunek osoby mającej błędne wyobrażenie zarówno o celu wychowania jak o umiejętnym i właściwym wyborze środków wychowawczych.

Z tego, co powyżej powiedziano, wynika, że niezbędnym warunkiem dobrego wychowania jest jasne określenie celu, do którego zmierzamy, tj. uświadomienie sobie pewnego poglądu na życie ludzkie i jego wartość, pewnego typu doskonałości, do którego pragniemy, ile możności, naszych wychowańców zbliżać.